Hoe krijgen we onze digitale autonomie terug? (over big tech, wanhoop en koppigheid)

door | jan 7, 2025 | Integere marketing, Persoonlijk | 7 reacties

Als ondernemer en als mens zit ik op verschillende sociale platformen.

Als ondernemer vooral op LinkedIn en een bijna slapend account op Instagram.
Als muzikant op Facebook.
Als mens op Mastodon.

Mastodon is het enige platform waar ik me fijn voel als ik er ben. Het wordt niet beheerd door Big Tech, het is van niemand en van iedereen.

Er is geen algoritme en daardoor moet je wat meer moeite doen om leuke mensen te ontmoeten, maar als je ze dan ontmoet voelt het extra bijzonder. En Mastodon wordt door echte mensen gemodereerd, als er al moderatie nodig is.

Ik doneer een paar keer per jaar een vrijwillig bedrag aan degene die mijn instance beheert en alles klopt.  

Op de andere platformen voel ik me altijd een beetje vies…

Op LinkedIn valt het nog mee, vooral omdat dat platform geen bron van desinformatie is en mensen over het algemeen vrij beleefd zijn omdat het een zakelijk platform is.

Tegelijk weet ik dat ik ook op LinkedIn niet met geld betaal, maar met aandacht en data. En kijk ik met een bezorgd oog naar die video-news feed die er tegenwoordig op de app zit en die er zo vreselijk schreeuwerig uitziet. (ik heb de app ook maar weer van m’n telefoon gegooid en houd het bij de browser op m’n laptop).

Als ondernemer zit ik ook een beetje op Insta. Niet op m’n telefoon, want ik wil Meta geen toegang geven tot dat apparaat. En het platform past me niet zo in vluchtigheid, maar toch log ik af en toe in.

Om iets te zien van mensen uit de wereld van de literatuur (waar ik zo van hou) en om als ondernemer een beetje een beeld te blijven houden van het platform. Maar ik ben er altijd snel weer weg, omdat ik kriegel word van de aandachtstrekkende video’s. de reclame voor goedkope producten uit China en het data-schrapen.  

Als muzikant zit ik sinds het overlijden van mijn goede muziekvriend Auke weer op Facebook. Omdat ik mijn muziekvrienden van over het hele land (en daarbuiten) zo graag lees, zie en hoor. Omdat het mijn eigen muziek levend houdt als ze online dichterbij zijn.

Maar ik voel me steeds smeriger als ik daar ben. En nu ik lees dat Facebook en Instagram gaan stoppen met het controleren op feiten, weet ik niet hoe lang ik het daar nog volhoud.

Volgens Meta-oprichter en -baas Mark Zuckerberg doen ze dat omdat de ,,censuur” de afgelopen vier jaar is doorgeschoten. Het bedrijf moet ,,terug naar zijn wortels” en de vrijheid van meningsuiting beschermen. 

Megalomane Big-Tech mannen die kronkelen voor Trump

Terwijl iedereen weet dat Facebook en Twitter een belangrijke rol hebben gespeeld in de bestorming van het Capitool in 2021. En dat het op Facebook, Twitter (X), Instagram, YouTube en TikTok vol staat met desinformatie.

Zuckerberg zet deze stap niet omdat hij de vrijheid van meningsuiting belangrijk vindt. Hij zet hem omdat Trump aan zijn nieuwe termijn in de Verenigde Staten begint en hij bang is dat hij geld en macht zal verliezen.

Of zoals het NRC al schrijft:

“Zuckerberg probeert het Trump al langer openlijk naar de zin te maken. De twee hebben een moeilijke relatie. Trump gebruikte eerder zijn accounts op Facebook en Instagram om aanhangers op te hitsen. Meta pleegde volgens hem censuur toen het zijn account blokkeerde na de Capitoolbestorming op 6 januari 2021.

Nu Trump opnieuw aan de macht komt – gesecondeerd door Elon Musk, eigenaar van socialemediabedrijf X – probeert Zuckerberg met Meta terug in de gratie te komen. Hij verklaarde eerder al dat zijn bedrijf was doorgeschoten met modereren. Na een diner met Trump doneerde hij bovendien een miljoen dollar aan het fonds voor diens inauguratie.”

Het maakt me misselijk en bang, 

Dat narcistische, megalomane tech-bazen zoals Zuckerberg en Musk zich steeds meer in de politiek mengen. En dat platformen steeds meer een bedreiging van de democratie worden.

Afgelopen maandag zond VPRO Tegenlicht de documentaire “Error 404: het internet in crisis” uit. (terug te kijken op hun site of via NPO Start)

Daarin zeggen ze dat het internet 35 jaar geleden een symbool van hoop en vrijheid was, maar nu is uitgegroeid tot een web van commerciële belangen, afhankelijkheid en desinformatie.

 

Maar in deze docu laten ze ook hoopgevende dingen zien. Tegenlicht praat met pioniers en vernieuwers die zich inzetten voor een beter en gezonder internet. Een internet dat rekening houdt met mensenrechten.

Zo laten ze een groep Amerikaanse jongeren zien die samen smartphone-loos bij elkaar komt en met elkaar praat over het effect daarvan.

 

En we zien Euro-parlementariër Kim van Sparrentak die als een held werkt aan wetgeving om Big Tech te reguleren.

Of advocaat Ramya Krishnan die een rechtzaak voert tegen Meta voor meer controle op Big Tech.

Want hoe krijgen we het internet weer in eigen handen?

Wat kunnen we doen om schoon en veilig op het internet te zijn en contact te leggen met vrienden, nieuwe vrienden te maken, van elkaar te leren en nieuwe dingen te ontdekken?

 

Vroeger hadden mijn muzikantenvrienden en ik een zelfbeheerd forum met verschillende topics. Daar discussieerden we tot diep in de nacht met elkaar over de beste indeling voor een trekharmonica of maakten we plannen voor feestjes en sessies.

 

Toen Facebook kwam, druppelde het forum langzaam leeg, maar we hebben dat soort autonome platformen weer nodig.

 

En ik heb geen idee hoe we dat voor elkaar krijgen, maar waarschijnlijk vooral zoals bij alle complexe zaken: stap voor stap en samen.

 

Wat in elk geval gemakkelijk is, is dit:

  1. Stap over op Signal als geweldig alternatief voor Whatsapp (en doneer af en toe een vrijwillig bedrag)
  2. Kom ook op Mastodon en neem de moeite om er te wennen (we zijn het niet meer gewend, maar de moeite nemen kan ook echt heel leuk zijn, en ik zal hier binnenkort een blog met tips over Mastodon schrijven)
  3. Gebruik Mozilla Firefox als browser
  4. Word donateur van Bits of Freedom
  5. Focus je als ondernemer op je eigen autonome website en je eigen autonome nieuwsbrief
  6. Ontmoet elkaar ook offline – organiseer zelf iets of ga ergens heen
  7. Praat met elkaar over dit onderwerp van Big Tech, fake news en surveillance capitalism (en schrijf hieronder extra tips en gedachten zodat iedereen het kan lezen)
  8. Houd koppig vol, ook als het hopeloos lijkt – dit is te belangrijk
Sandra de Jong

Sandra de Jong

Je las een verhaal van Sandra de Jong; merkstrateeg, schrijfdocent en marketingcoach.

Aan de slag met jouw marketing, positionering of schrijven?

7 Reacties

  1. Rolf Groeneveld

    Lang leve het Motaforum!

    Antwoord
    • Sandra

      Nou en of, Rolf! Helemaal van ons was het. Misschien ga ik binnenkort eens met Martijn kletsen.

      Antwoord
  2. Cynthia

    Dat is ook toevallig. Ik heb zondag (ja, echt) instagram verwijderd, en whatsapp van mijn privé-telefoon. Op mijn zakelijke telefoon nog wel whatsapp, voor de buurt-app en de ouder-apps van mijn kinderen. Maar zodra ik die niet meer nodig heb ben ik er echt weg.

    Instagram deed wel even zeer. Ik was er anoniem, en postte er niet, reageerde niet en deelde geen likes uit. Maar ik haalde er de afgelopen tijd toch veel informatie vandaan die gek genoeg ‘gewoon’ online niet te vinden is (en dan heb ik het niet over complottheorieën, haha). Meer in de categorie ‘lived and shared experiences’, sorry ik kan even geen fatsoenlijk Nederlands ervoor bedenken.

    En ja, Mastodon kan even wennen zijn, maar als je je ‘clubje’ er vindt, is het er goed toeven.

    Antwoord
    • Sandra de Jong

      Wat goed om te lezen, Cynthia. Ik ga m’n Instagram-account denk ik ook verwijderen (op m’n telefoon had ik het al niet, maar ik doe er toch amper wat en het is in elk geval iets om dat helemaal weg te gooien).

      Facebook moet ik nog over borrelen vanwege die lieve muziekvrienden. Ik ben er weer door gaan spelen en geef nu zelfs les en haal daar veel levensgeluk uit, dus moeilijk nog.

      En ik ben blij dat we elkaar op Mastodon zien en lezen. Fijne club mensen :~)

      Antwoord
  3. Germo

    Facebook heb ik jaren geleden al ‘verlaten’. Ik kijk er 1 keer per dag om te zien of er iemand een bericht heeft gestuurd (Messenger ga ik echt niet installeren), mijn herinneringen te bekijken (wat heb ik veel leuke dingen beleefd), en te checken of er een reactie o.i.d. is.

    Whatsapp heb ik nog nooit gebruikt. Instagram een paar maanden geprobeerd, maar weer gestopt. X ook geprobeerd, maar nog sneller gestopt. Op dit moment nog bluesky aan’t lezen.

    Mastodon blijf ik mee bezig. Vooral dat ik zelf kan kiezen welke hashtags ik kan volgen, en wat ik kan negeren/blokkeren.

    Antwoord
    • Sandra de Jong

      Ja, mooie extra voordelen van Mastodon.

      Geen behoefte om Facebook en Instagram ook echt helemaal te deleten, Germo?

      Antwoord
      • Germo

        Ik had heel veel leuke contacten op Facebook. Familie aan de andere kant van de wereld, oude klasgenoten, e.d.
        Helaas werden de algoritmes steeds vervelender: 1 post van een vriend, en dan 10 posts waar ik helemaal niet om vroeg en helemaal niet wou zien.
        Zoals gezegd: ik check het alleen dagelijks of er nieuwe DM’s zijn. Verder niet

        Instagram heb ik helemaal afgesloten

        Antwoord

Een reactie versturen

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *