Ik wilde tot nu toe niet over AI en ChatGPT schrijven. Als ik op LinkedIn het zoveelste bericht las over content en kunstmatige intelligentie, voelde ik vooral een soort verveeld inwendig oogrollen.
Vanuit mijn ooghoeken zag ik mensen laaiend enthousiast doen over AI en ChatGPT, ik zag mensen die het vreselijk vinden en natuurlijk handigerds die workshops aanbieden over dit o zo trending topic waarin je vooral niet de boot moet missen.
Ik wilde niet over ChatGPT schrijven, omdat ik het hele idee van efficiënt en zo snel mogelijk schrijven suf vind.
Schrijven gaat over zoveel meer dan snel een gemakkelijk tekstje de wereld in gooien. De waarde van schrijven zit ‘m niet alleen in het eindresultaat, die waarde zit minstens zoveel in het proces.
Schrijven gaat over verbinding maken. Niet alleen met de buitenwereld – juist ook met jezelf. Verbinding met je eigen denken en voelen. Dat weegt niet op tegen efficiëntie.
Maar tja. Daar kan ik wel een poëtisch blog over schrijven, maar als mensen die waarde niet zelf ervaren hebben of er nieuwsgierig naar zijn, zullen ze hooguit hun schouders ophalen en denken: “Boeien, Sandra, doe mij maar lekker snel met ChatGTP. Ik heb wel wat beters te doen.”
Schrijven over de waarde van het schrijfproces lijkt me nou typisch preken voor eigen parochie. Daarbij word ik chagrijnig van het onderwerp dus ik maakte de afgelopen maanden liever een video over m’n lievelingsboek en schreef over het ontdekken van je eigen verhalen.
Tot ik gisteravond de Tegenlicht-documentaire De ware prijs van AI zag. Nu schrijf ik toch dit blog over AI en ChatGPT. Want het is te belangrijk om te negeren. Dus hier zijn ze, 5 éxtra redenen om als ondernemer geen content te maken met AI:
1. AI put de aarde uit
Een van de mensen die in De ware prijs van AI aan het woord is, is mediawetenschapper en cartograaf Vladan Joler. Hij probeert de onzichtbare werkelijkheid achter onze schermen in kaart te brengen.
Joler laat met schematische kaarten zien hoe er tienduizenden en bakken vol zeldzame metalen betrokken zijn bij jouw “Google doe het licht aan” of bij jouw ChatGPT-vraagje.
Als je hierboven op Play klikt, begint de video bij de uitleg van Joler over Anatomy of een AI-system, de kaart die hij samen met schrijver, componist en wetenschapper Kate Crawford maakte. Bekijk vooral de eerste 3 minuten van zijn verhaal.
2. AI buit mensen uit
Het lijkt onzichtbare magie als er een tekst of een afbeelding uit jouw AI-verzoek komt. Je ziet namelijk niet wat er aan de achterkant gebeurt. Vladan Joler noemt dat een black box: het lijkt allemaal glad en simpel aan de buitenkant, maar je hebt geen idee meer van de binnenkant en van alle processen.
Maar die binnenkant bestaat en is verre van glad en eenvoudig.
Je hebt namelijk niet alleen zeldzame metalen en bakken energie nodig voor AI (zie punt 1), er zijn ook mensen nodig. Sowieso al voor het winnen van die metalen. Een belangrijke grondstof voor computerchips is silicium en over die mijnbouw hangt de donkere schaduw van dwangarbeid en uitbuiting.
Maar dat is niet alles. In de documentaire spreekt ook Milagros Miceli, socioloog en computerwetenschapper met een focus op arbeidsomstandigheden. Ze laat zien hoe AI gevoed wordt door content moderation van de grote techbedrijven.
Je herinnert je misschien nog dat een paar jaar geleden bekend werd dat medewerkers van Facebook elke dag urenlang de meest vreselijke content moeten bekijken en beoordelen. Zelfmoord, automutilatie, mishandelingen, kinderporno en executies. Werk dat psychisch onvoorstelbaar belastend is en dat wordt gedaan door mensen die daarvoor onderbetaald worden, niet begeleid worden en moeten zwijgen over wat ze zien en doen.
Dat werk wordt vooral door zogenaamde BPO’s geregeld, Business Process Outsourcing-bedrijven. In De ware prijs van AI, zie je een interview van het team van Micelli met een medewerker van zo’n BPO. Het is een bedrijf waar duizend medewerkers werken en de geïnterviewde vertelt dat zo’n 80% van die mensen geen paspoort heeft en volledig afhankelijk is van de grillen van dat bedrijf.
Beluister hierboven het verhaal van medewerker Omar in de Tegenlicht-documentaire vanaf minuut 18.
3. AI is gebaseerd op stereotypering
Cognitief wetenschapper Abeba Birhane doet onderzoek naar de inhoud van de datasets die gebruikt worden door AI. Ze controleert de data op kwaliteit en die kwaliteit is belabberd omdat, zo legt ze uit, datasets niet meer door mensen worden verbeterd. Er worden geautomatiseerde systemen gebruikt om datasets te verzamelen en de focus ligt alleen nog maar op kwantiteit, niet op kwaliteit.
In de documentaire vertelt Birhane hoe stereotypen de basis zijn van datasets. Ze laat zien dat de dataset op basis van de zoekterm beautiful veel naakte vrouwen geeft, met veel beeld van pornosites. En dat de zoekterm handsome vooral witte, voorname mannen in pakken toont.
Als je hierboven op Play klikt, begint de video bij een ander voorbeeld dat Birhane laat zien over het zoeken “schoolgirl” en “schoolboy”.
4. AI laat nuance verdwijnen
Vladan Joler verwoordt het tegen het einde van de documentaire: “We gaan naar de grootste gemene deler toe. Het statistische gemiddelde waarin we alle nuances kwijtraken.”
Terwijl die nuances van onschatbare waarde zijn voor onze cultuur en maatschappij.
Jij bent die nuance. Ik ben die nuance. Wij, als echte mensen, dragen bij aan die broodnodige nuance.
5. Dit is iets dat níet alleen maar ingewikkeld is – je kunt zelf iets doen
Er zijn zoveel dingen die onze wereld bedreigen en waarbij het ingewikkeld is om een bijdrage te leveren. Het gaat niet om die vreselijke EU-deal over vluchtelingen of het overkoepelende klimaatprobleem.
Je hoeft je niet machteloos te voelen. Je hebt invloed.
Je hoeft alleen maar je eigen creatie-kracht te gebruiken als je content maakt. Gewoon, zoals je altijd al deed.
Zélf schrijven, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Niet met al die onzichtbare uitbuiting aan de achterkant, maar juist met talloze onzichtbare voordelen die bij het schrijfproces horen: verbinding, zingeving, empathie, inzichten, helderheid en meer.
Lang leve zelf schrijven. Lang leve het schrijfproces.
P.S.
Dankjewel voor het lezen. Daar schrijf ik voor. Reageren met jouw gedachten kan hieronder – ik lees het graag en anderen vast ook.
En wil je een paar keer per maand een verhaal zoals dit in je mailbox? Inzichten en tips over integere marketing, schrijven, ondernemen vanuit idealen en andere dingen waar nou eenmaal dringend en met plezier over geschreven moet worden? Kom ook bij die leuke club mensen die mijn mailtjes krijgen (welkom).
Met je eens.
Dank Gert-Jan!
Hoi Sandra, wat een interessant blog, dankje!
Ik ben benieuwd; is het zo dat chatgpt óók stukjes content van andere diverse websites pakt om iets nieuws te genereren?
Laatst las ik namelijk een blog van iemand die met (behulp van) chatgpt was geschreven. Overduidelijk ook, want de persoonlijkheid ontbrak en de tekst en structuur waren ook wat vreemd. Maar, ik meende er ook bepaalde zinnen uit andere blogs te herkennen, waaronder die van mij.
Hoi Céline,
Chatgpt pakt van alles van andere websites. Er wordt bijvoorbeeld veel tekst van Volkskrant en NRC gestolen, maar ook van hele dubieuze rechstextremistische sites en van andere sites.
De Groene Amsterdammer schreef daar een interessant artikel over, met een checker om te kijken of jouw site wordt gebruikt en voor hoeveel procent van jouw content er in de database zit. De mijne blijkt er ook in te zitten. En ik vind dat heel erg.
Iemand vroeg langer geleden eens als test via LinkedIn wat “integere marketing” is aan ChatGPT en daar kwam een saai, maar kloppend antwoord uit. Dat vond ik toen al vreemd, maar daarbij is dus ook input van mij bij gebruikt. Door elkaar gehusseld en iemand kan het zo kopiëren.
Een link naar de Groene: https://www.groene.nl/artikel/chatbots-putten-uit-een-dataset-vol-complotsites-auteursrechtschendingen-en-privegegevens
AI put de aarde uit. Daar lig ik echt van wakker. Wat we aan de ene kant proberen te fiksen, loopt er aan de andere kant – lekker uit het zicht van de gewone mens – tig keer zo hard uit. Vreselijk.
Het is onvoorstelbaar, wat er voor ellende achter verscholen zit terwijl het aan de voorkant als “geweldig” en “leuk” en zelfs “vermakelijk” wordt gepresenteerd.
Ignorance is bliss… maar niet heus.
Ja, weg met AI.
Zoveel ellende voor zogenaamd voordeel waar we zonder kunnen.
Ja. En techniek die er eenmaal is, wordt gebruikt. Altijd. De geest gaat nooit terug in de fles.
Bah. Het is lastig om nu niet te zeggen:’vroegah was alles beter’.
Ik had de aflevering opgenomen. Gisteravond gekeken, shocking. En wat een eyeopener om te zien hoe mager die datasets zijn. En wij borduren daarop voort. Laten we onze eigen hersenen gebruiken en niet onnodig de aarde uitputten. Ik moet wel toegeven dat ik af en toe een vraag stel aan chatGPT als een aanzetje/brainstorm. In plaats van eindeloos zoeken via Google.
Wat goed dat je de aflevering ook bekeken hebt Pauline. Ja, shocking is het.
En als ik je kan helpen om andere manieren te bedenken om aanzetjes te vinden met je eigen hersenen en mooie creativiteit? Geef maar een gil.
Het is eigenlijk suf, gemakzuchtig. Want mijn hele Evernote staat vol met allerlei dingen die ik verzamel. Ik kan beter daar kijken, dat is een veel betere schatkist met ideeën. Goed om daar weer bewust van te zijn!
Goed zo! :~)
En zo werk ik ook: ingevingen gaan direct in m’n notities. Een leuke of belangrijke herinnering, het besef dat ik een bepaalde uitleg al heel vaak aan cursisten heb uitgelegd vol vuur, iets dat ik in de krant lees of een gesprekje bij de bushalte.
En volgens mij doe jij dat ook, want jouw nieuwsbrieven, blogs en LinkedIn-berichtjes staan vol met dat soort mooie dingen :~)
Mooi artikel, Sandra!
Dank Malinca! Da’s altijd fijn om te lezen.
Bedankt voor dit blog. Ik wist dat er iets niet pluis was, maar nu schrik ik. Ik wist dat AI een veelkoppig monster was, maar nu snap ik dat er een hele onderwereld is die aan de buitenkant met gelikte Amerikaanse marketing wordt gladgestreken. Ik was al heel erg van plan om AI niet te gaan gebruiken. Nu zie ik nog duidelijker dat AI de vijand van de mensheid is. Of eigenlijk: de grote techbedrijven en het big corporatism dat erachter zit.
Hey Jos, ja – ik schrok ook. Daarom moest dit blog geschreven.
Het is een black box met zoveel ellende aan de gladde achterkant.
Mocht je de documentaire nog niet bekeken hebben, doe vooral. Ze gaan daar nog wat dieper in op hoe Big Tech hier vooral de grote winnaar is.
Laten we zelf blijven creëren. (ik steek m’n vuist met vulpen in de lucht terwijl ik dit tik). Groet!
hai sandra,
wat goed dat je dat allemaal hebt uitgezocht….nu las ik de feiten en helaas, die kloppen met mijn onderbuikgevoel dat ook bij AI en ChatGPT heel veel niet klopt!
en wat me vooral raakt is je zin: Schrijven gaat over verbinding maken. Niet alleen met de buitenwereld – juist ook met jezelf. Verbinding met je eigen denken en voelen.
ik ben zoooooo van de verbinding, op allerlei manieren!!
dus dank voor het doorsturen!
Dank Frans, blij om dat te lezen over verbinding. En wie weet hebben we binnenkort in onze wijk ook nóg meer verbinding dankzij een leuke autodeel-coöperatie. Groet!