Er was eens een heldhaftige ondernemer die hele toffe dingen deed.

Een ondernemer die slim en aardig was en verstand had van behoorlijk wezenlijke dingen.

Op een dag had ze iets héél belangrijks om uit te leggen aan de wereld. Iets dat er echt toe deed, maar dat ook nogal ingewikkeld was. En daar zat het probleem.

Want ze wilde zo graag over haar onderwerp vertellen zónder ingewikkelde termen waar iedereen alleen maar glazig van gaat kijken, zónder handenvol saaie cijfers en zónder drammerige doe-nooit-dit-en-altijd-datjes.

Hóé kon ze dat in hemelsnaam doen?

Terwijl ze onder een boom moedeloos zat te zuchten, voelde ze opeens iets kriebelen bij haar voet. Daar tussen het hoge gras, stond een kleine, stoere kabouter met in haar handjes een grote kom glinsterend goudkleurig poeder.

“Dit is magisch metaforenpoeder,” sprak het kleine wezen plechtig. “Als je dit gebruikt, kun je voortaan alles in een verhaal met elkaar verbinden. Dingen die eerst níets met elkaar te maken leken te hebben, blijken opeens deels hetzelfde en horen bij elkaar. Iets dat te ingewikkeld voor woorden leek, wordt als vanzelf fris en behapbaar.”

De kabouter reikte het kommetje naar de ondernemer. “Jullie mensenwezens zijn dol op onverwachte dingen met elkaar verbinden. Alles wat je vertelt zal met dit poeder voor iedereen interessant worden en mensen zullen het hun leven lang onthouden.”

De dappere ondernemer nam het poeder aan en stopte het voorzichtig in haar tas.

De eerste keer dat ze haar ingewikkelde, belangrijke verhaal wilde vertellen, strooide ze wat poeder en inderdaad – het werkte. De mensen hingen de rest van haar leven aan haar lippen.

De kabouter had gelijk,

metaforen zijn het magische toverpoeder van onze taal. Ook in de echte wereld.

Een metafoor koppelt twee ogenschijnlijk totáál verschillende dingen aan elkaar en schijnt daarmee een nieuw, fris licht op je onderwerp.

Dat is vooral fijn voor lezers of toehoorders, maar het is ook fijn voor jou als schrijver. Er zijn minstens zeven voordelen van een goede metafoor, en de eerste is misschien de meest onverwachte:

Metaforen laten je als schrijver (of spreker) beter denken

Een goede metafoor verzin je namelijk niet even snel tussendoor.

Als je te snel met een metafoor op de proppen komt, loop je twee risico’s. De eerste is dat je metafoor afgezaagd is, cliché.

Een rommelige kamer bijvoorbeeld vergelijken met een zwijnenstal, iets moeilijks doen dat lang duurt vergelijken met een bevalling.

Dat soort clichés kun je in een gesprek met iemand prima gebruiken, maar als je iets wilt schrijven dat blijft hangen kun je beter met wat meer aandacht zoeken.

Het tweede risico van te snel een metafoor kiezen, is dat de vergelijking niet helemaal klopt.

Ik geef je een voorbeeld om het uit te leggen:

Ooit schreef ik een blog over de bank Bunq. Een blog waarin ik vertelde hoe ik ooit voor hen gekozen had omdat ze bewust niet aan investeren deden en dus ook niet in foute dingen konden investeren. En hoe ze opeens wél gingen investeren en steeds niet reageerden op mijn vragen over hoe dat precies zat.

Ik zocht naar een metafoor om dat blog mee te beginnen.

Iets waarmee ik mijn zorgen over dat investeringsbeleid kon verbeelden. Misschien iets met een buurman die stiekem olie in de vijver giet? Of iets met wakker liggen van de zorgen om een zieke vriendin?

Het was het allemaal niet en ik kwam er al zoekend achter dat m’n vergelijkingen niet klopten, omdat ik een metafoor zocht voor het verkeerde concept.

Ik realiseerde me dat het blog me namelijk niet zozeer ging om die zorgen om dat investeringsbeleid. Zeker, dat was ook heel belangrijk, maar het ging me er vooral om dat ze consequent niet reageerden op mijn vragen.

Het ging me om het feit dat ik een jaar geleden vol overtuiging en vertrouwen voor hen gekozen had, en dat ze – nu ik iets belangrijks wilde weten – niet thuis gaven.

Het ging er verdorie om dat ze halve antwoorden gaven, eromheen draaiden of zelfs helemaal niet reageerden.

En tóen, toen ik beter wist waar de essentie zat, kwam de juiste metafoor: de vergelijking met een geliefde die gestopt was met roken en die stiekem toch weer was begonnen.

Toen ik die metafoor had, had ik niet alleen een fijne intro van m’n blog, maar kon ik het hele blog specifieker schrijven. Omdat ik zoveel beter wist waar het me precíés om ging.

Het kan héél verleidelijk zijn om een leuke metafoor te grijpen die bij je opkomt. Maar als ie niet precies aansluit bij de essentie van je verhaal, werkt het niet.

Een sterke, kloppende metafoor helpt je dus als schrijver (of spreker) om preciezer te denken én andersom.

En die andere 6 voordelen van een goede metafoor?

Die zou ik er nu nog even hier bij kunnen raffelen. En ik zou je ook gauw kunnen vertellen hóe je ze dan verzint.

Maar metaforen zijn zo tof om als ondernemer iets uit te leggen aan je klanten en lezers. Dat past niet allemaal in één enkel blog.

Dus ik ga bij deze, de komende winter een kleine Magische Metaforen-cursus voor je maken. Een cursus waarin je leert hoe je een goede metafoor verzint, waarin je nog veel meer voorbeelden krijgt en waarin je zelf gaat oefenen om stap voor stap leuke en frisse, eigen metaforen te bedenken. Vergelijkingen die iets duidelijk maken én waar jij en je lezer blij van worden.

Zoals hoe greenwashing is als iemand die zich op d’r Tinder-profiel voordoet als een culinair wonder, maar in werkelijkheid altijd pizza bestelt.

Of zoals hoe het gevoel van een naderende burn-out te vergelijken is met een op hol geslagen cruise-control.

Of hoe je positionering kunt vergelijken met de manier waarop ruimtewetenschappers naar sterrenstelsels kijken.

Je eigen kommetje magisch metaforenpoeder maken? 

Ik ga die cursus deze winter voor je maken. Een compacte online cursus waarin je leert, oefent, denkt en speelt.

Als je zin hebt om mee te doen: meld je aan voor m’n nieuwsbrief (dat is sowieso best leuk, zegt men) en dan stuur ik je een mail zodra de cursus klaar is.

Ik verheug me nu al. Als een kind dat streepjes zet om af te tellen wanneer ze jarig is. Of nee, als iemand die bijna de sleutel van haar nieuwe huist krijgt. Of nee… Nou ja, doe maar gewoon mee :~)