Mensen vragen het om de haverklap.
Hoe ik dat nou doe, dat schrijven.
Dat het zo gemakkelijk lijkt allemaal en of ik dat geheim met ze kan delen.

Ik antwoord dan dat het helemaal niet zo gemakkelijk is, maar wel heel leuk. En dat dat het grootste geheim is.

Ik vertel ook dat schrijfprocessen voor iedereen anders werken én in de loop van de tijd vaak veranderen. En ik zeg dat schrijven gemakkelijker wordt als je je eigen gebruiksaanwijzing leert kennen. Of je nu vooral als ondernemer voor je marketing schrijft of juist werkt aan poëzie of een toneelstuk.

En ook al is die gebruiksaanwijzing dus voor iedereen anders, het kan helpen om te lezen hoe anderen het doen, dat schrijven.

Dus hierbij voor jou, vijf uitgangspunten die mij helpen bij het schrijven. Geen praktische tips over structuur of spelling, maar de basis die daaronder ligt: 

1. Zorg dat je samen bent

In je eentje schrijven en in je eentje willen léren schrijven is moeilijk en niet per se leuk.

Zoek een groep zodat je samen op kunt trekken in dat schrijfproces.

Samen leuteren over schrijven. Samen liefdevol mopperen op schrijven. Elkaar toejuichen in het proces én elkaar van waardevolle en eerlijke feedback voorzien.

Samen lezen wat, hoe en waarom je schrijft.

Ik ben heel blij met de twee schrijf-roedels die ik zelf heb. Al zes jaar de Schrijversvakschool Groningen met ál die geweldige docenten en mede-studenten.

En mijn eigen heldhaftige en inspirerende cursisten in de Integere Marketing Academie.

Zonder anderen is schrijven veel minder leuk en wordt het minder goed. Je mede-schrijvers maken het tot een feestje. Een feest waarbij je ook af en toe zit te huilen op de wc, maar daar dan weer van af getrokken wordt voor een knuffel, een biertje en een goed gesprek. <3

2. Heb er plezier in

Dat klinkt misschien als een super flauwe tip. “Ja, daahaag – ík vind schrijven enorm moeilijk, dan heb jij makkelijk praten met je plezier.”

Maar wees gerust, daar gaat het niet om. Het mooie aan schrijven en aan dingen creëren in het algemeen, is namelijk dat het kan.

Dat het mogelijk is om mooie dingen te maken. Zo mooi als jij op dit moment kunt.

Het gaat bij schrijven niet om perfectie, sterker nog – die bestaat niet. Schoonheid is niet eenduidig, schrijven is niet eenduidig.

Niet alleen omdat wat ík mooi of goed vind, voor een ander middelmatig kan zijn.

Nee, vooral omdat schrijven altijd afwegen en puzzelen is. Er zijn zoveel aspecten waar je aandacht aan kunt besteden.

Neem bijvoorbeeld het ritme van je tekst. Hoe lang zijn je zinnen en je woorden en hoe wissel je dat af? Als je daar op let, kun je er keuzes in maken.

Maar wat op een bepaalde plek in je tekst een soort van briljant lijkt voor het ritme, gaat misschien juist ten koste van de focus of de lengte.

Zo zijn er altijd talloze afwegingen om te maken en talloze mogelijkheden om uit te kiezen.

En dat is dus niet erg, die mogelijkheden zijn een rijkdom.

Zo stond in de zin hierboven in eerste instantie: “…een soort van ideaal lijkt voor het ritme..”. Maar ik verving dat woord ideaal door briljant. Omdat er dan zo’n mooi binnenrijm ontstaat. Briljant en ritme. De r, de i en de t. (En in het woord soort ervoor, zaten die r en die t ook al: soort, briljant, voor, ritme.)

Heerlijk voor mij als schrijver en hopelijk voor m’n lezer ook, of die dat nu bewust of onbewust ervaart.

Heb er plezier in om zo met je tekst te spelen en om te onderzoeken wat er gebeurt als je iets verandert. In grote lijnen of in dit soort detail-gepiel. Op jouw schrijfniveau, met jouw creatieve ingevingen en met jouw eigen gedachten en smaak.

3. Neem de tijd

Als je het vorige punt hebt gelezen, dan spreekt deze houding eigenlijk voor zich.

Schrijven kan niet gehaast. Als je een keertje mazzel hebt kan het in weinig tijd, maar het kan nooit gehaast.

Je kunt alleen zien en voelen wat werkt, wat mooi is, wat resoneert en wat weg kan – als je er met aandacht bij bent. Als je luistert naar wat je doet.

“You can not be a great musician if you don’t know how to listen. Hearing is like a finger print, everybody hears different.”
– Jazz-muzikant Garry Bartz

4. Voel wat er toe doet

Als je gehaast bent, wordt het niet alleen lastig om in stijl te schrijven zoals je graag zou willen. 

Als je niet oplet, wordt nog veel lastiger om de onderwerpen te vinden waar het met je schrijven over mag gaan.

Schrijven gaat niet alleen om vorm, het gaat net zo goed om inhoud.

Wat borrelt er bij jou van binnen waar je iets over wilt zeggen? Wat doet er toe?

Als je niet oplet, gaat dat aan je voorbij en dat is zonde.

Neem dus ook daarin de tijd. Laat je niet opjagen en afleiden door social media, door de druk om snel nieuwe klanten te werven of indruk te maken.

Sommige thema’s zijn belangrijk voor je en daar kun je een interne antenne voor ontwikkelen. Luister naar dat knagende gevoel dat je hebt over een bepaald onderwerp, neem je eigen gedachten serieus en onderzoek wat er van binnen speelt dat naar buiten mag.

Omdat het de moeite waard is.

5. De processen van anderen

Een van de mooiere boeken die ik het afgelopen jaar las is Een mogelijk begin van veel, van Hester van Hasselt en Bianca Sistermans. In het boek staan 29 interviews met gedichten in een poging vat te krijgen op het wonderlijke proces van dichten.

Of zoals op de achterflap staat: “Gesprekken over het schaamteloos gebruik van rijm, ziek worden van een komma en uitrusten in een gedicht. Over klauwen en stinkveren, eerzucht en gretigheid, over glimpen van een nieuwe taal en de bodem van je blik.”

Het is een boek vol inkijkjes in schrijfprocessen van de meest uiteenlopende mensen. Inkijkjes die inspireren, verrijken en geruststellen.

Zo ook dit prachtige gesprek van Theo Maassen met columnist Sheila Sintalsing. Over de balans tussen het nodig hebben van stress om goed te presteren én het vertrouwen dat het goed komt. En over je verantwoordelijkheid naar de lezer en het maken van een theatraal interessante versie van jezelf. En hoe er iets op het spel moet staan in je schrijven.

Als je van schrijven houdt, of er van wilt gaan houden, kan het voeden, troosten en inspireren om te lezen over de schrijfprocessen van anderen. Om te lezen dat dat schrijven inderdaad niet vanzelf gaat. En dat dat soms vreselijk is en soms heel leuk.

En dat zelfs dat vreselijke – leuk is.

P.S. Reageren? Ik lees je graag, schrijf vooral hieronder.