‘Hier slapen de mensen vannacht.’
K. loopt de lege tent in en laat me lange rijen van groene veldbedden zien.
‘Als de bus straks komt krijgt iedereen een dekenpakket, een tasje met wat eten en een flesje water.’
K. is coördinator van het Rode Kruis en laat me de noodlocatie in Stadskanaal zien. Hier komen vannacht een kleine 100 asielzoekers die anders buiten op de grond moeten slapen.
Ze komen rond half tien in de avond en vertrekken de volgende ochtend weer, terug naar het hek voor het aanmeldcentrum van Ter Apel.
Ik had me aangemeld als vrijwilliger
Toen we drie weken geleden als gezin terugreden van onze vakantie, leidde de routeplanner ons het laatste stuk vanuit Duitsland niet over de ons bekende A7 naar Groningen, maar over kleinere N-wegen.
Zo’n 8 kilometer na de Duitse grens zag ik uit mijn ooghoeken een vrouw met een hoofddoek op een lege parallelweg lopen. Ze duwde een kinderwagen door de leegte van de Oost-Groningse akkers.
Twee tellen later verschenen de tentdoeken. In een flits zag ik kinderen, mannen en vrouwen tussen rugzakken en rotzooi, ingeklemd tussen de autoweg en een hek.
Dit was Ter Apel
Ik herkende de foto’s uit de krant. De vluchtelingen die wachten tot ze door het hek mogen om zich aan te melden als asielzoeker.
Wachtend zonder onderdak, zonder goede hygiënische voorzieningen, zonder privacy en zonder ook maar een beetje zekerheid.
Op de achterbank zat onze achtjarige J. in zijn Donald Duck verdiept en ik was blij dat hij niet net uit het raam keek. Ik kan veel in kindertaal uitleggen, maar niet dit.
Foto: RTL-Nieuws
Thuis meldde ik me aan als Ready2Helper. Ik wilde iets doen, ook al hield ik mijn hart vast voor wat ik zou gaan zien.
Ready2Help is een app van het Rode Kruis waar je je kunt aanmelden als vrijwilliger. Als er ergens hulp nodig is, krijg je een berichtje vanuit de app en als het in je agenda past, meld je je aan en krijg je extra informatie.
En nu ben ik in Stadskanaal
Ik help mijn eerste dienst in de noodopvang en K. laat me alles zien. We lopen de witte tent weer uit en twee touringcars draaien buiten de hekken het veld op. Achter het stuur dezelfde kalme chauffeurs die waarschijnlijk ook klassen naar een schoolreisje brengen.
Een kleine honderd mensen stappen uit. Vrouwen, mannen, kinderen. Aarzelend kijken we in elkaars ogen.
Ik begeleid het eerste gezin naar de tent en laat zien waar de aparte ruimte voor vrouwen en kleine kinderen is.
Ik vraag of ze Engels spreken, wijs ze de toiletgebouwen, vertel dat er geen wifi is en wens dat ik hier niet zou hoeven staan. Dat er geen redenen zouden zijn in de wereld om te vluchten, dat het Nederlandse asielsysteem niet zo beschamend vastgelopen is, dat de dingen deugen.
Would you like some shampoo?
Even later loop ik de volle tent rond met een fles shampoo en een stapel kartonnen bekertjes.
‘Would you like some shampoo? To shower?’ Perplex nemen mensen de bekertjes shampoo aan, sommigen hebben in geen weken gedoucht.
Mijn EHBO-geschoolde en doorgewinterde collega’s van het Rode Kruis verbinden een paar wonden en we delen waar nodig paracetamol uit. Een man wenkt me en houdt een plastic tasje omhoog. Hij haalt er verschillende soorten lege medicijnstrips uit. ‘I needed surgery, but then I had to go. Now I need new medication, can you help me?’
Nee, ik kan hem niet helpen
Het enige dat ik kan zeggen is dat hij de volgende dag in Ter Apel kan proberen om bij een arts te komen, maar ik weet dat die kans klein is.
Zolang de mensen niet zijn aangemeld als asielzoeker, zitten ze niet in het systeem en hebben ze nergens recht op. Niet op gezondheidszorg, niet op onderdak, niet op hygiëne of voeding.
Maar ze kúnnen zich niet aanmelden. Ze moeten dagen of weken voor het hek wachten in het niemandsland.
Organisaties als het Rode Kruis en een handjevol gemeenten proberen ondanks de chaos wat te doen, zoals deze noodopvang in Stadskanaal of in Veenhuizen.
Deze mensen zitten tussen wal en schip
Een moeder met een smoezelige dreumes op haar arm vraagt me om een schone luier voor haar kind. Ik haal wat uit de opslag en neem tegelijk een doos knuffels mee. Als ik de ruimte weer binnenloop, huilt het kind grote tranen in de armen van zijn moeder.
Ik zet de doos voor hem neer en laat een knuffel kiezen. De dreumes pakt onmiddellijk een blauwe schildpad en drukt het dier tegen zich aan. Zijn behuilde gezichtje straalt en zijn vermoeide moeder kijkt me aan na mijn schamele actie: ‘Thank you’.
Het voelt als een druppel op een gloeiende plaat
Paracetamol uitdelen aan mensen die veel meer medische zorg nodig hebben. Knuffels geven aan kinderen die dagen of weken in chaos verblijven. Nog niet eens de onzekerheid van een jarenlange asielprocedure, maar de nog grotere onzekerheid daarvoor. Voor het hek in Ter Apel.
De volgende dag bel ik met T., mijn contactpersoon bij het Rode Kruis. Hij doet dit werk al tien jaar.
Ik vraag hem hoe hij het volhoudt, dat het af en toe zo nutteloos voelde in die tent.
‘Het is ook zwaar,’ zegt T. ‘maar als ik voor één iemand de dag wat draaglijker heb kunnen maken, dan vind ik het zinvol.’
T. is mijn nieuwe held
Al die mensen die dit werk al zo vaak en zo lang doen zijn mijn nieuwe helden. Ik heb nu twee diensten gedaan en ben een watje want het onrecht valt me zwaar. Ik kwam huilend thuis van mijn tweede dienst en vind het moeilijk om niet te blijven denken aan de mensen die ik ontmoet heb.
Toch heeft T. gelijk. Het ís ondanks alles zinvol om een kind een knuffeltje te geven, om shampoo in bekertjes te gieten, om mensen aan te kijken en om op een bankje te luisteren naar het verhaal van een transvrouw die na een jaar gevangenis is gevlucht en zegt dat ze blij is dat ik vraag of ik iets voor haar kan doen: ‘Just asking me that helps.’
En tegelijk voelt het als schromelijk weinig.
Ik huil met je mee. Dankjewel dat je het wilt en kunt doen Sandra. Je weet niet hoe je met een handeling die voor jou misschien nutteloos en onbetekenend voelt, het verschil maakt in iemands dag.
Pas goed op jezelf.
Dankjewel Cynthia. En zal ik doen (op mezelf passen) al is het soms een ingewikkelde spagaat.
Na boosheid en verdriet, blijft over: doen wat je kunt binnen jouw cirkel van invloed. Fijn dat je het ook hebt opgeschreven, geen leuk leesvoer maar wel goed om te lezen. Als je weer gaat, ga zo door, mensen zien als mensen!
Dankjewel Margriet, voor je woorden. Jij bent ervaringsdeskundige!
En ja, die cirkels van invloed – die vind ik vaak lastig. Waar houden ze op en waar beginnen ze. Ik doe m’n best om die randen te zien!
Hoi Sandra
Je verhaal gelezen. Het is schrijnend. Is er misschien een bedrijf die belangeloos mobiele toiletten kan neer zetten en mobiele douches. Bij festivals wordt er voor betaald, maar dit is een ander verhaal. Of via het Rode Kruis.
Sterkte en succes.
Groetjes Pieter Talsma Sneek.
Hoi Pieter,
Dank voor het lezen en reageren. En ja, het is heel schrijnend en het wordt met de dag erger. Het zou geweldig zijn als een bedrijf zoiets zou doen denk ik. Ik ben zelf nog niet in Ter Apel geweest, maar weet dat daar te weinig toiletten zijn en geen douches. Bij de noodopvang in Stadskanaal waar ik hielp is dat wel en dat is zo belangrijk voor hygiëne en gezondheid.
Samen kunnen we veel.
‘Just asking me that, helps.’
Dat is een belangrijk citaat.
De hele vluchtelingencrisis is onoplosbaar – ook als onze regering hem NIET expres in de soep liet lopen om vluchtelingen te weren. Menselijk zijn is het enige dat je kunt doen.
Ja, klopt. Dank Kitty.
En het is precies hetzelfde als wat een dakloze jongen me eens zei in een gesprek. ‘Wees jezelf, wees een mens. En vraag of je misschien ergens mee kunt helpen. Alleen dat helpt al.’
Dank je lieve Sandra. Fantastisch dat je dit doet hoe nutteloos het ook lijkt. Met heel mijn hart ben ik bij jou en de mensen in Ter Apel.
Dankjewel Irmgard 🙏
Met een brok in mijn keel lees ik je verhaal. T heeft gelijk, ieder enkel persoon die je een beetje aandacht, steun en hulp kunt geven is er één.
Ja, T. heeft enorm gelijk. Hele wijze woorden die we niet moeten vergeten.
Dankjewel Pauline, ik geef je reactie aan T. door.
Wat een prachtig blog Sandra – en wat goed dat je echt iets doet. Dankjewel dat je het met ons deelt.
Dankjewel Mendy. Het is altijd moeilijk om te schrijven over iets dat je raakt, het wordt al snel te lang, te abstract of te drammerig. Ik ben blij dat ik het toch geprobeerd heb, want het is goed dat nu zoveel meer mensen een beeld hebben. Ik hoop dat er de komende dagen echt iets veranderd in Ter Apel en in het algemeen.
Bedankt Sandra, om (objectieve) journalistieke verhalen en beelden uit het nieuws een menselijke stem te geven, zeer emotioneel om te lezen en bedankt voor het opschrijven. Veel succes met jouw vrijwilligerswerk.
Dankjewel Monique!
Hi, ja een korte droge groet, maar met een waterval aan tranen in mijn hart. Het is in Nederland niet mogelijk om vluchtelingen als particulier te helpen. Door de oorlog in Oekraïne zijn duizenden hulpbehoevend geworden. Daar is veel geld voor nodig, maar de regering heeft de zorgsector al jaren lang laten opdrogen. Ondertussen krijgen de vluchtelingen via de gemeente een levensonderhoud bijdrage, net genoeg om redelijk te kunnen leven. Fijn, ik heb een beetje geholpen, mijn belastingafdracht. Geen actie waar ik trots op ben, immers dat doen we allemaal. Jullie ook bedankt. Nee ik dacht, ik heb de mogelijkheid om gastgever te zijn en er is de mogelijkheid voor een baan. Een win win situatie, maar toch blijkt dit over 567 schijven te gaan waardoor het te lang duurt en de mensen afhaken. Welkom in bureaucratische Nederland.
Wat mooi dat je gastgever en een baan wilde (wil) bieden, Frans. En frustrerend als dat dan niet kan door bureaucratie.
Ik hoop dat je toch nog een manier vindt om anderen te helpen, want dat je die intentie hebt en om wilt zetten is duidelijk. Dank!