“Kijk!’, zegt de buurman stralend als hij me ziet, “een bijenhotel voor op de schutting! Daar zullen de insecten blij mee zijn. Maar drie euro bij de Action.”
In gedachten zie ik een Chinese bijenhotelfabriek en een stookolieslurpend containerschip voor me, maar ik zeg niks.
De buurman bedoelt het goed en is zo enthousiast. Maar toch.
Op LinkedIn zie ik de laatste tijd ook veel bijenhotels van de Action, maar dan in de vorm van AI-gegenereerde illustraties. Met veel enthousiasme gebruikt, maar toch.
Drie redenen om wat minder enthousiast te zijn over al die AI-gegenereerde plaatjes:
1. Het gebruiken van AI kost schaarse energie, grondstoffen en water
Het lijkt misschien toveren, al die ChatGPT-teksten en leuke afbeeldingen die als vanzelf op je scherm komen, maar achter de schermen put AI de aarde uit als een gigantische zwerm digitale sprinkhanen.
In de VPRO Tegenlicht-documentaire De ware prijs van AI probeert mediawetenschapper en cartograaf Vladan Joler samen met schrijver en wetenschapper Kate Crawford die onzichtbare werkelijkheid achter onze schermen in kaart te brengen.
Joler laat in de video hieronder met schematische kaarten zien hoe er tienduizenden bedrijven en bakken vol zeldzame metalen betrokken zijn bij ons “Google doe het licht aan”, ons ChatGPT-vraagje of onze behoefte aan een snelle illustratie.
Niet alleen vraagt AI enorm veel energie en silicium (dat laatste vaak met Oeigoerse dwangarbeid), de tools gebruiken ook miljoenen liters water.
Als voorbeeld: in juli 2022, de maand dat OpenAi bekendmaakte dat GPT-4 getraind was, pompte het bedrijf 43,5 miljoen liter water in de datacenters.
Digitaal strateeg en journalist Ilyaz Nasrullah schrijft in Trouw: “In Taiwan, waar meer dan 90 procent van de wereldproductie van de meest geavanceerde chips plaatsvindt, zijn er zorgen dat het eiland niet meer genoeg voedsel kan produceren om in de eigen behoefte te voorzien. De productie van chips neemt steeds meer (landbouw)grond in beslag en verbruikt enorme hoeveelheden water.”
En ja, álle digitale tools kosten veel energie en water, maar AI gebruikt zo veel meer.
Het energieverschil tussen bijvoorbeeld een gewone zoekopdracht en een ChatGPT-prompt wordt geschat als het tienvoudige.
Alleen al het trainen van ChatGPT-3 kostte evenveel energie als 5500 Nederlandse huishoudens in één maand verbruiken. Een AI-plaatje maken staat gelijk aan één keer een mobieltje opladen (en meestal maken mensen tig varianten voor één afbeelding – omdat het zo gemakkelijk is).
2. AI steelt van de echte makers
Net zoals ChatGPT teksten steelt van kranten en schrijvers, zo stelen AI plaatjesmakers van kunstenaars, fotografen en tekenaars.
Mensen die jaren aan kennis, inzicht, visie en vaardigheden in hun werk stoppen. Werk dat daarna zonder toestemming door elkaar gehusseld wordt voor een snelle AI-afbeelding.
~ Steeds meer kunstenaars en designers spreken zich uit tegen het ongevraagd gebruiken van hun werk, zoals hier op Instagram kunstenares Lois van Baarle ~
3. Er mist ziel in AI
Zoals de standaard en cliché stockfoto’s van handen in stralend licht als je zoekt op “samenwerking” – zo voor de hand liggend en zielloos zijn ook veel AI-gemaakte illustraties.
Of zoals brand designer Marieke Griffioen laatst tegen me zei “Je kunt de prompt bijna lezen in de afbeelding.”
En ik maak me zorgen over die wisselwerking. Als we steeds meer zielloze tekst en gladde afbeeldingen voorgeschoteld krijgen, is dat waar we mee gevoed worden. En ik wil niet gevoed door snelle oppervlakkigheid, black boxes en vanillesmaak.
Kortom:
Maak je eigen bijenhotel.
Ik snap best dat je als ondernemer niet altijd grote budgetten hebt voor beeld bij een blog of LinkedIn-post.
Maar maak dan liever zelf een crappy foto met je telefoon. Krabbel zélf een tekening, gebruik een goede stockfoto óf (als het wel kan) huur een creatieve professional in die dat allemaal met liefde, ervaring, inzicht, visie en eigenzinnigheid voor je doet. Dat kan in allerlei prijsklassen.
Ik ken wel een paar leuke vormgevers, striptekenaars en fotografen en onder dit blog lees ik met plezier extra tips.
~~
Dankjewel voor het lezen. Daar schrijf ik voor. Reageren met jouw gedachten kan hieronder – ik lees het graag.
Heel fijn artikel, Sandra!!
Dit vond ik ook fijn om te lezen:
‘The place where AI mines the vast majority of its content is, of course, the Internet. But as more and more of the Internet is AI-created content, it’s basically cannibalizing itself.
This idea will be unsurprising to anybody who sits down and thinks about it for two minutes. But now it’s not just an idea. It seems to actually be happening.
From Popular Mechanics: “A New Study Says AI Is Eating Its Own Tail.”’
Van GapingVoid
https://www.gapingvoid.com/are-you-fishing-from-an-aquarium/
Dank voor de aanvulling Marijke, super! En ja, het wordt een soort extreem verdunde soep allemaal als er steeds meer AI gegenereerde content komt. Volgens mij was er ook iemand in de Tegenlicht-docu die dat zo helder zei.
Maar wat een geweldig artikel (met een super afbeelding ook bovenaan). “Nobody likes a stagnant pool of sameness.” Zo is het. En: “The Artist goes fishing in the ocean. AI goes fishing in the aquarium.”
Dank!
O, en is er ook een linkje naar jouw mooie strip over creativiteit en AI? Die past zo mooi :~)
Oe, die heb ik nog niet. Tijd om mijn strip-blog te updaten!
En dan nog een geweldig YouTube filmpje over The collapse of AI door Sabine Hossenfelder (5:50 min): https://youtu.be/NcH7fHtqGYM?si=_OfAoqSdnZiJa10P
O, wat een goed filmpje! Vooral als ze die olifanten laat zien en hoe AI ervoor zorgt dat alles zo enorm generiek wordt (en die standaard “witte en mooie” gezichten). Dank!
(ik moest wel grinniken om de telefoon die op haar tafel staat, zou dat een grapje zijn, of serieus?)
Ik schrijf al mijn artikelen en blogs zelf. Mijn ervaring is, dat als je dat een tijdje doet, je er handigheid in krijgt. Zoals met alles. Ik besteed ongeveer een uur per week aan het maken van posts op LinkedIn. Soms langer, als ik bijvoorbeeld een ‘carousel’ erbij maak. Zelf creëren geeft me voldoening. Er zijn genoeg betrouwbare websites waar je prima foto’s kunt vinden. Ook het zoeken naar foto’s is een creatief proces. Door het kijken naar afbeeldingen kom je soms ook weer op een ander idee.
“Zelf creëren geeft me voldoening.” –> Ja! :~)
En helemaal waar dat al die onderdelen bij het creatieve proces zijn. En daarmee én vervullend zijn, én je helpen denken en kiezen en veranderen. Dat is goud waard.
Helder geschreven. Ik erger me helaas ook nog wel eens aan dat goedkope ‘gemak’ ten koste van.
Terwijl het zo leuk en leerzaam is jezelf te ontwikkelen in je creativiteit. Wat het ook is wat je doet.
Ja, “goedkoop gemak” is wel een kloppend label (en het allitereert ook nog heel mooi).
En het is heerlijk om jezelf te ontwikkelen in je creativiteit. Voedend, leerzaam, van alles.
Lucy Lambriex geeft daar trouwens hele toffe cursussen over: https://www.skillshare.com/en/user/lucy-lambriex
Dank voor je reactie Rinze!
Ik onderschrijf je conclusie, maar….
1. AI-tools slaan de gecreëerde beelden op. Uit de enorme beeldbanken kun je een plaatje hergebruiken waar het milieu al reeds voor is belast.
2. Grote partijen stelen van de makers door voor eigen gewin op inbreuken te jagen. Makers zien daar geen cent van.
3. Elk beeld dat niet speciaal gemaakt is voor bij een tekst mist ziel.
Dank voor je reactie Martine.
En ja, als afbeeldingen hergebruikt worden, dan scheelt dat.
En goede toevoeging van punt 2, waarbij de makers alleen maar extra de dupe zijn. Ik las dat de New York Times openAI en Microsoft aanklaagt vanwege schending van het auteursrecht. Benieuwd wat daar uit komt. Waarbij het dan vast nog steeds juist voor makers met een kleiner budget lastig is om daar ook iets mee te doen.
Al die grote partijen vorderen schadevergoedingen op eigen naam… Ik weet niet of je het artikel vorige maand op BNR las? Alleen al DPG Media stuurt duizend brieven per week. En grote jagers als Copytrack krijg je als fotograaf alleen als het gelijk lukt een deel van de ‘opbrengst’, daarna vorderen ze voor zichzelf.
Auteursrecht is een ellendige wereld voor de zelfstandige maker. Je moet of zelf handhaven (onbetaalbaar) of je aansluiten bij een collectieve beheersorganisatie waarvan dan een groot deel van de opbrengsten terecht komt bij de organisatie of zo’n agressieve claimbot inschakelen.
Vanochtend een online training gevolgd over Chat GTP voor ondernemers. Ik wil er meer van weten en ik moet ergens beginnen.
De training begon al met een grote disclaimer dat hier geen discussies thuis hoorden. Een andere deelneemster sprak liefkozend over Chat GTP alsof het haar vriend was.
Vragen over: wat is eigenlijk nodig om die data te verzamelen enzovoort, daar had nog niemand over gehoord. We leren in de training vooral dat A.I en Chat GTP ‘er is’ en dat we ‘er niet omheen’ kunnen. We moeten ermee leren omgaan zoals met het weer. We kunnen er niets aan veranderen.
Zo fijn dat ik in de volgende sessie jouw blog kan delen Sandra. Ik weet heus dat er veel niet meer terug te draaien valt. Maar dat betekent niet dat je alles maar schouderophalend en onnadenkend moet vreten, uh ik bedoel, consumeren.
Oef, dat klinkt dan juist als een eenzijdige discussie? (als er wel ruimte is voor liefkozend spreken).
Over die zin die er kennelijk in die training hing “we kunnen er niets aan veranderen” – daar sluit ik dit blog over ChatGPT mee af, dat dat juist wel kan: https://sandradejong.com/chatgtp/
Want inderdaad, we kunnen niet in ons eentje de wereld veranderen (zeker niet met zulke grote machtige techbedrijven aan het roer die ons maar al te graag aan AI willen koppelen, want daar valt héél veel geld voor hen in te verdienen). Maar we hoeven zeker niet alles schouderophalend te eten.